Biblioteki cyfrowe są narzędziem udostępniania zasobów bibliotecznych stanowiących dorobek narodowy. Zasoby bibliotek cyfrowych są szczególnie pomocne w poszukiwaniach genealogicznych. Nie jest jednak sprawą łatwą poruszanie się w gąszczu gromadzonych w nich materiałów. Jednak wystarczy krótki przewodnik by znaleźć to czego szukamy.
Biblioteki cyfrowe
W zasadzie biblioteki cyfrowe w swojej konstrukcji niewiele różnią się od funkcjonowania tradycyjnych bibliotek z tym ciekawym wyjątkiem, że nie wymagają zapisywania się ani rejestracji. Ta łatwość korzystania nie zmienia faktu że biblioteka cyfrowa jest doskonale zorganizowana – posiada własny katalog, magazyn zbiorów i określone formy udostępniania. Polskie biblioteki opierają się najczęściej o system dLibra i tego systemu będzie dotyczyć krótki przewodnik jak korzystać z bibliotek cyfrowych.
Wyszukiwanie
Wyszukiwarka zasobów to najważniejszy element biblioteki cyfrowej. Biblioteki oferują dwa podstawowe mechanizmy wyszukiwania – wyszukiwanie po indeksach i wyszukiwanie pełnotekstowe.
Wyszukiwanie po indeksach
Zwykle dostępne jest tylko jedno pole wyszukiwania i nie mamy dużego wyboru. Wpisujemy czego szukamy i… zastanawiamy się co wspólnego mają wyniki wyszukiwania z naszym hasłem. Domyślnie wyszukiwarki wyszukują we wszystkich indeksach, co może dawać dużą liczbę nie trafionych wyników wyszukiwania. Konieczne jest wtedy zawężenie wyników wyszukiwania do wybranych indeksów. Osoby zaawansowane mogą skorzystać z wyszukiwarek w wersji zaawansowanej, pozwalającej na wprowadzanie wyrażeń logicznych którymi są łączone różne słowa których poszukujemy.
Niektóre biblioteki Pozwalają wyszukiwać dokumenty według różnych indeksów, z których najważniejsze to:
- indeks tytułów – gdy poszukujemy konkretnej pozycji;
- indeks twórców (autorów) – gdy poszukujemy innych dzieł danego twórcy;
- indeks słów kluczowych (zwanych też tagami) – głównie gdy poszukujemy miejsc, zdarzeń, znanych postaci.
Wyszukiwanie pełnotekstowe
Przeglądanie publikacji
Stare publikacje i rękopisy
Nowe publikacje
Spora liczba nowych publikacji udostępniana jest również w popularnym formacie PDF. Dotyczy to nowych publikacji wydrukowanych dobrą jakością pozwalającą na zastosowanie rozpoznawania obrazu (OCR) i zapisu treści publikacji nie w postaci obrazów stron ale już samym tekstem. Publikacje te pozwalają na przeszukiwanie pełnotekstowe. Dla nas zaletą jest łatwość odczytu ciągłego dokumentu (bez przeglądania strona po stronie).
Biblioteki cyfrowe
Polskie biblioteki cyfrowe (wybrane ze względu na walory genealogiczne):
- Federacja Bibliotek Cyfrowych http://fbc.pionier.net.pl umożliwia nam wyszukiwanie w zasobach większości polskich bibliotek cyfrowych. Pełni ona rolę centralnego „katalogu” bibliotecznego z dostępem do ponad 800 tys. dokumentów.
- Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa http://www.wbc.poznan.pl działa od 2002 roku i udostępnia blisko 300.000 publikacji.
- Federacja Bibliotek Kościelnych FIDES http://digital.fides.org.pl 1.700 pozycji
- Mazowiecka Biblioteka Cyfrowa http://mbc.cyfrowemazowsze.pl ponad 50.000 pozycji.
- Śląska Biblioteka Cyfrowa http://www.sbc.org.pl prawie 240.000 pozycji.
- Bałtycka Biblioteka Cyfrowa http://bibliotekacyfrowa.eu ponad 50.000 pozycji.
- Pomorska Biblioteka Cyfrowa http://pbc.gda.pl 45.000 pozycji.
- Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa http://www.dbc.wroc.pl 32.000 pozycji.
- Małopolska Biblioteka Cyfrowa http://mbc.malopolska.pl
- Cyfrowa Biblioteka Druków Ulotnych Polskich i Polski Dotyczących z XVI, XVII i XVIII Wieku (CBDU) http://cbdu.ijp-pan.krakow.pl/ 2.000 pozycji.
- „Polona” https://polona.pl udostępnia zbiory Biblioteki Narodowej.
- Instytut Pamięci Narodowej http://pamiec.pl/pa/biblioteka-cyfrowa/publikacje
Zagraniczne biblioteki cyfrowe:
- Europeana http://www.europeana.eu/portal/pl 53,000,000 dzieł sztuki, książek, filmów i nagrań z całej Europy.
- The National Digital Library (Biblioteka Kongresu USA) http://memory.loc.gov/ammem/index.html 5.000.000 pozycji.
- The European Library http://www.theeuropeanlibrary.org/tel4/ 28.000.000 pozycji, 175.000.000 zapisów bibliograficznych.
