Słownik łaciński (słownik łacińsko-polski) to podstawowe narzędzie pracy genealoga! Ufam, że będzie przydatny w samodzielnym tłumaczeniu tekstów łacińskich. Jeżeli jednak nie uda Ci się samodzielne tłumaczenie, bez wahania dołącz do grupy, w której uzyskasz bezpłatne tłumaczenie metryk kościelnych i innych dokumentów (z łaciny jak i wielu innych języków): https://www.facebook.com/groups/135017640532006/
Genealogiczny słownik łaciński (łacińsko-polski)
Tłumaczenie łaciny, słów łacińskich. Tłumaczenia z łaciny – łacińsko-polski słownik genealogiczny (słownik łacińsko-polski).
Porada:
Aby szybko odnaleźć znaczenie naciśnij klawisze Ctrl-F i wpisz poszukiwany wyraz.
Ciekawostki
Od ostatniego ćwierćwiecza XVIII w. wprowadzono do akt zgonów zapisy o przyczynie śmierci. Informacje były podawane przez krewnych zmarłego, a nie przez lekarza, czy inną kompetentną osobę, stąd ich wiarygodność nie może być duża. Jednakże dzięki tym zapisom można się zorientować, jaka była wówczas w społeczeństwie polskim (tak na wsi, jak i w mieście) znajomość chorób i interpretacja powodów zgonów. Np. w Opolu Lubelskim (miasto) jako przyczyna śmierci były wymieniane następujące choroby: febra putrida – gorączka zgniła, phtysis – gruźlica, dissenteria – dyzenteria (są powody, by mniemać, że chodziło nie tylko o współczesne rozumienie tej choroby, ale także np. o grypę), pustulis suffocatus – krostami, bąblami wyniszczony, morbo contagioso – na skutek choroby zaraźliwej, tussi agressus – atak kaszlu (dusznicy?), hydrope et ulceribus suffocatus – na skutek wodnej puchliny (rak?) i wrzodów. Często nie podawano przyczyny, lecz tylko informację, że śmierć była „nagła” lub „ze starości” – u osób powyżej 50 lat (!). W Karczmiskach – czyli parafii wiejskiej – podawano w 1797 r. następujące przyczyny zgonów: ob dolorem pectoris – z powodu bólu w piersiach, peripneumonia affectus – chory na zapalenie opłucnej, phlegmate suffocatus – wyniszczony (uduszony) wydzieliną dróg oddechowych, epilepticus – chory na padaczkę, tussi laborans – udręczony kaszlem, cierpiący na kaszel. Interesujące jest, że osoby prowadzące akta parafialne dysponowały jednak pewną wiedzą medyczną lub przynajmniej znajomością terminologii chorób. Tutaj znajdziesz kompletny Słownik łacińsko-polski medycyna
Wybrane zwroty i skróty
krzyżyki w kółeczku – podpisy niepiśmiennych chłopów znakiem krzyża
agric. = agricola – chłop
ex = extrakt – pobrano odpis metryki, pochodzący z, urodzony/zrodzony z
Ext = extrakt – odpis aktu urodzenia
ux = uxorem – żona
ob servatis ob servantisque lub „servatis servandi” – zachowując według prawa wszystko co powinno być zachowane
PD, P.D. = post defunctae – po zmarłym/zmarłej
PD, P.D. = pie defunctae /pie defuncti – świętej pamięci (pobożnie zmarłej/pobożnie zmarłego)
CL, C.L. = Coniugum Legitimorum – prawny małżonek/prawna małżonka
CC LL, CCLL = syn/córka prawnych małżonków
CLRL, C.L.R.L = prawny małżonek/prawna małżonka rzymskokatolickiego wyznania
C.L.P.F. = …prawnych małżonków. Chrzestni… (po skrócie zakończonym kropką nie umieszcza się drugiej kropki kończącej zdanie.)
LCL = Laboriosor Coniugum Legitimorum – pracowity prawny małżonek (chłop)
LLCCLL = pracowici prawni małżonkowie (chłopi)
hebdomadas 9 puellus – 9-tygodniowy chłopiec
bapt. et conf. – greckie: chrzcił i bierzmował – bo u greko-katolików robi się to jednocześnie
c.r., CR = cesarsko-królewski
RGLUn = Rite Graeci Latini Uniti
Ma = matris
MD = Magnificus Dominus (Wielmożny Pan)
MMDD = Wielmożni Panowie
ND = Nobilis Dominus (Szlachetny Pan)
NNDD = Szlachetni Panowie
MD = Medicine Doctor
M.D. = Mater/Matri Deum
man. = mantis – liczba włók pola
sacramentis provisus ordinaris – zaopatrzony świętymi sakramentami
pr. = praeciso
sc. = scartabelatus
nob = nobilis
gen = generosus
dna = domina
dnus = dominus
gnosa = generosa
gnosi = generosi
ill-mi = illustrissimus ac magnificus
IMD = Illustrissimus ac Magnificus Dominus Jaśnie Wielmożny Pan, Najjaśniejszy Pan
G = generosus
GG = generosi
GD, G.D. = generosus dominus, generosa domina
GM = Generosus ac Magnificus
GN, NG = „Generosus ac Nobilis”, „Nobilis ac Generosus” – szlachetnie urodzony
HH = honestorum
hus, htus = honestus (abrewiatura, skrót: h[onest]us, h[ones]tus)
L = laboriosus
JX = Jegomość Ksiądz
WJX = Wielmożny Jegomość Ksiądz
praep = praepositus
eccles = ecclesiae
canco = canonico
int = inter
iuven = iuvenem
virg = virginem
praesen = praesentibus
lev = levantes
dat = datum
rust. huj. = rusticus hujatus
PP fre = patrini fuere – chrzestnymi byli
opp. = operarius, oppidianus
tracto = contracto
vio = praevio
missis = praemissis
nulloq = nulloque
impedimen = impedimento
v = vel
sclt = scilicet
not. = notificavit
rit. lat., r.l. = ritus latini, obrządku łacińskiego
mp = manu propria – ręką własną (ręką trzymaną, rt)
a.c. = anno currente – bieżącego roku
abst. = obstetrix – akuszerka
srow = s[ukcesso]row – sukcesorów, spadkobierców
fil. = filius – syn
illgt = illegitimus – z nieprawego łoża, nieprawny
casar = casarius – chałupnik
faber ferii = faber ferrarius – kowal, ślusarz
Od XV do XIX wieku w zapisach spotykamy wiele skrótów ale też różne abrewiacje (przykład: srow = s[ukcesso]row), skrócone zapisy słów z pominięciem liter lub fragmentów wyrazów. Obszerny słownik abrewiacji, skrótów, znajdziesz pod adresem: https://pbc.gda.pl/dlibra/publication/100332/edition/90447/content
Status społeczny
W większości przypadków (choć odstępstwa są liczne) stosowano następujące określenia zawierające m.in. tytuły szlacheckie:
illustrissimus ac magnificus, ill-mi – jaśnie wielmożny – magnat, senator (szlachcic)
magnificus – wielmożny – właściciel wielu wsi (szlachcic), urzędnik grodzki lub ziemski
generosus ac magnificus = (generosus) urodzony, właściciel co najmniej jednej wsi + ac = takoż + magnificus urzędnik grodzki lub ziemski, właściciel wielu wsi. „Generosus ac Magnificus” czyli „Urodzony i Wielmożny” lub „Urodzenie Wielmożny” lub „Wielmożnie Urodzony”
generosus ac nobilis, nobilis ac generosus – szlachetnie urodzony, właściciel co najmniej jednej wsi (szlachcic), wyżej niż nobilis
generosus, gen – urodzony – właściciel co najmniej jednej wsi (szlachcic)
generosus dominus, generosa domina – urodzony pan/właściciel, urodzona pani/właścicielka, właściciel co najmniej jednej wsi (szlachcic)
nobilis, nob – szlachetny – właściciel części wsi lub dzierżawca (szlachcic)
agricola nobilis – zubożały szlachcic zagrodowy samodzielnie uprawiający ziemię (szlachcic)
nobilis rusticalis – szlachcic rolnik
pauper nobilis – szlachcic biedak (gołota)
mansi nobilium possessionati – szlachta folwarczna
mansi pauperum nobilium – szlachta zagrodowa
spectabilis – godny – zamożny patrycjusz dużego miasta
honoratus – zacny – patrycjusz
famatus/famosus – sławetny – średniozamożny rzemieślnik, mieszczanin
providus/circumspectus – opatrzny – ubogi rzemieślnik
honestus – uczciwy – rolnik z małego miasteczka, rzemieślnik wiejski
villani – wieś, wieśniak, mieszkaniec wsi
laboriosus – pracowity – chłop
agricola – chłop
casarius – chłop (również fornal, czyli przełożony pracujących końmi)
rustici – chłopi, rolnicy wiejscy
rusticus hujatus – chłop miejscowy
subditus – poddany (dziedzica, plebana)
hortulanus zagrodnik, właściciel chałupy i kawałka ziemi
operarius – robotnik najemny, wyrobnik
mercenarius – wolny najmita, robotnik dniówkowy
oppidianus – mieszczanin małego miasteczka
infidelis/perfidus – niewierny/przewrotny, Żyd
Słownik łaciński – tłumaczenie słów, zawodów i skrótów
Słownik łaciński: Miesiące
januarius, jan. styczeń
februarius, feb. luty
martius, mar. marzec
aprilis, apr. kwiecień
maius, mai. maj
junius, jun. czerwiec
julius, jul. lipiec
augustus, aug. sierpień
september, 7bris, 7-bris wrzesień
october, 8bris, 8-bris październik
november, 9bris, 9-bris listopad
december, xbris, x-bris grudzień
Słownik łaciński, litera A
ab intestato bez testamentu
abamita siostra pradziadka
abavia prababka
abavunculus brat prababki
ab-avus prapradziad, przodek
abbas opat
abcedrix nauczyciel
abenarius faber kotlarz
abiectarius stolarz
abmatertera siostra prababki
abnepos praprawnuk
abneptis praprawnuczka
ab-ortio poronienie
abpatruus brat pradziadka
acceptus pożądany, drogi
accola sąsiad
accumulator zbieracz
actionarius kramarz
actuarius pisarz
acuciator, acuminator szlifierz
acupitor hafciarz
administrator rządca
adolescens młodzieniec
adolescentia dziewczyna,panna
adulescens młodzieniec
adulter cudzołożnik
adulterium cudzołóstwo
adultus dorosły
adumbrator rysownik
ad-vena przybysz, obcy,cudzoziemiec
ad aquilonem od strony północnej
ad meridiem od strony południowej
advocatus prawnik
aedilis budowniczy
aedituus kościelny, zakrystian
aeger chory
aegrotus chorowity, cierpiący
aerarius faber kotlarz, ludwisarz, brązownik
aestus pożar
aetas wiek osoby
aevum wieczność
affinis powinowaty, szwagier
af-finitas pokrewieństwo przez małżeństwo
ager rola, pole
agicola wieśniak
agitarius łucznik
agitator woźnica
agnatus krewny po mieczu
agnatus sum urodzony po śmierci ojca
agrestis chłopski, niokrzesany
agricola rolnik
agripeta osadnik
algesco zaziębić się
algor mróz
alias zwany też
alluvies powódź
altarium ołtarz
altoris żywiciel
altrix żywicielka
alumnus uczeń, student
amanuensis pisarz, sekretarz
ambactus sługa, klient
amiger giermek
amita stryjenka
amittalis frater brat cioteczny
amittalis soror siostra cioteczna
anachoreta pustelnik
ancilla dziewka, służąca
anicula staruszka
annexus połączenie, związek
annonarius kupiec zbożowy
annosus sędziwy, w podeszłym wieku
annularius faber płatnerz, kotlarz
antistes proboszcz
anus staruszka
apiarius pszczelarz, bartnik
apothecarius aptekarz
apparatus wspaniały, okazały
apparitor dozorca
applicatio przyłączenie, przystąpienie
apud w okolicy
aquilex studniarz
arator rolnik, oracz
arbitror sądzić
arboretum rodowód, drzewo genealogiczne
arcarius faber stolarz
arcesso wezwanie
archetypon orginał
archiater, archigenes lekarz
arcuarius łucznik
arcularius cieśla
argetarius bankier
armifex płatnerz, kotlarz
armifusor ludwisarz
armiger giermek
artifex rzemieślnik
aspectabilis widoczny
aspernatio wzgarda
aspiro oddychać
assator kucharz
astutus przebiegły
atavia prapraprababka
atavus przodek, prapradziad
atriensis oddźwierny
attestor zaświadczać
attono rażony piorunem
audiens słuchacz
auguratio wróżba
augustus poświęcony
aurifaber złotnikl
auriga woźnica
aut alia inne
auxilium pomoc, ratunek
ava, avia babka
aversor złodziej
avitus wrodzony
avunculus wuj
avus dziadek, przodek
Słownik łaciński, litera B
baccalaureus bakałarz
baiulus posłaniec
balbus jąkający się
balistarius kusznik
baptizatio chrzest
baptizatus ochrzczony
barbaricus hafciarz
barbarius golarz
barbarius, barbitonsor fryzjer, golarz
beate memoriae świętej pamięci
bergarius owczarz
bibilopegus introligator
bibliopola księgarz
biduum dwa dni
biennium dwa lata
bifariam podwójnie
binominis (binom.) dwojga imion
bladarius kupiec zbożowy
bombardarius rusznikarz, puszkarz
bombardius puszkarz, rusznikarz
bractearius złotnik
braxeator piwowar
bubulcus wolarz
bursarius, bursifex wytwórca torebek, kaletnik
Słownik łaciński, litera C
cacubarius kaflarz
caduceator budowniczy dróg, mostów
caelator grawer
caelebs niezamężna, panna
caelibis nieżonaty, kawaler
caementarius murarz
calamitas klęska, szkoda
calcographus drukarz
caldearius kotlarz
caniparius kelner
cantor śpiewak
capitalis przestępstwo śmiertelne
carbonarius węglarz
cardiacus chory na żołądek
carnarius rzeźnik
carnifex kat, rzeźnik ubojnik
carrucarius woźnica
catholica katolik (wyznanie)
catopticus wytwórca luster
caupo handlarz, karczmarz
causarius chory, inwalida
cautor poręczyciel
cementarius murarz
censita czynszownik, dzierżawca
cerdo garbarz
cereficiarius woskarz
cerevisarius piwowar
certus postanowiony
cetarius handlarz ryb
ceu tak jak
chalcographus miedziorytnik
chelista skrzypek
cibo żywić
cippus słup, nagrobek
circa około
circulator włóczęga
civis mieszczanin, obywatel z prawami obywatelskimi np. głosowania
clacarius szewc
claustrarius, claviger klucznik, szafarz
clibonarius zdun
clusor kowal podkuwacz
coactiliarius kapelusznik
coctor piwowar
cocus kucharz
cognatio rodzina, pokrewieństwo
cognatus krewny po kądzieli
cognomen przydomek
cognominis równoimienny
collaudo pochwała
collector poborca podatkowy
collocatio ożenek, wydanie za mąż
colona wieśniaczka, chłopka mająca dom poza wsią
colonus wieśniak, chłop mający dom poza wsią
colorator farbiarz
commenticus urojony, fałszywy
commoratio pobyt, przebywanie
communitas wspólnota
commutator wekslarz
concelebro obchodzić, święcić
conceptus poczęcie
concessus pozwolenie
concinnitas zgodność, harmonia
concubina nałożnica, kochanka
concubius północ
condicio umowa małżeńska
conditio zajęcie, zawód
conditorium trumna, grobowiec
condoleo cierpieć
conductitius najemnik, wyrobnik
confessio wyznanie, przyznanie
conflagro spłonąć
conflator hutnik
conglacio zamarznąć
congregatio życie towarzyskie
coniectura tłumaczenie, domysł
coniugalis małżeński
coniugis małżonka, żona, kochanka
coniugorum małżonkowie
coniunctio połączenie, pokrewieństwo
conjugatis żonaty, zamężna
conjuges małżonkowie
consanguinei proximories krewni bliżsi
consanguinei remoti krewni dalsi
consanguineus krewny, bratni
consecro poświęcić
consenesco starzeć się
conserte w ścisłym związku
consigno opieczętować, poświadczyć
consiliarius rajca, radny
consimilis podobny
consipio być przy zdrowych zmysłach
consisto zejść się
consitor siewca
consobrinus siostrzeniec, kuzyn
consocer teść
consororini zrodzeni z dwóch sióstr
consors żona
consors ejusdem małżonka tegoż
conspicor ujrzeć
constantia stateczność, konsekwencja
constitutum rozporządzenie, umowa
constupro zgwałcić, zhańbić
consul burmistrz
contamino splamić, zniesławić
contegulator dekarz
contemero splamić, zniesławić
contemptus wzgardzony
contentio porównanie
conthoralis żona
contiguus sąsiedni, graniczący
continuationis związek, trwanie
contortio powikłane wyrażenie
contradico sprzeciw
contristo zasmucać
contumulo pochować, mogiłą nakryć
conubialis małżeński
conubium małżeństwo
convenientia zgoda, harmonia
conviciator bluźnierca
convictus wspólne życie
copulatio zaślubiny, złączenie
coqua kucharka
coquus kucharz
corbo koszykarz
cordarius powroźnik
cordatus mądry
cordis serce
coreator, coriator, coriarius szewc, garbarz
corpus ciało zwłoki
corrigiarius rymarz
corruptrix uwodzicielka
cotiarius szlifierz
crapula pijaństwo
cras jutro
creatrix matka
cremo spali
crpetarius cieśla
crucio męczyć, katować
crum – abrewiatura: c[oniugo]rum
crustularius ciastkarz
crustularius, cupendinarius cukiernik, ciastkarz
culcitarius krawiec robiący płaszcze
cumque zawsze
cunae kołyska
cunctus połączony, złączony razem
cunnus części płciowe kobiety, kobieta, dziwka
cuparius bednarz
curator proboszcz, opiekun
curator medici lekarz
currifex stelmach, kołodziej
cursor, cursoris goniec
custodia straż, piecza
custos stróż
custos silvae = gajowny (nie gajowy)
Słownik łaciński, litera D
damnatio potępienie
damno skazać, potępić
danista lichwiarz
debilitas ułomność, kalectwo
debitor wierzyciel
decessio odejście, ustąpienie
declaratio nullitatis unieważnienie małżeństwa
decorus stosowny, przyzwoity
dedecor hańba, niesława
deflagratio spalenie
defleo opłakać
deformitas hańba, brzydota
defunctus zmarły
deglubitor hycel
dehonestamentum niesława
deiectio wypędzenie
deiero uroczyście przysięgać
delamentor opłakiwać
delatio doniesienie, denuncjacja
deliberatio rozważania
delictum uchybienie, błąd
delirus głupi, szalony
delubrum świątynia, świętość
demens głupi, szalony
demigro oddalić się
demum właśnie, dopiero co
demuto odmienić, zmienić
denatus zmarły
denego zaprzeczyć
denicalis dotyczący zmarłych
denomino nazywać
denubo, denuptum wyjść za mąż, ożenić się
denuo na nowo
dependo odpokutować za coś
deploro głośno płakać
deprecabundus usilnie proszący
derelictio upośledzenie
designatio mianowanie
despicientia pogarda, lekceważenie
despondi obiecać, przyrzec
desponso zaręczyć
destino utwierdzić, umocnić w wierze
destitutio zawód
detractio uprowadzenie
deus Bóg, bóstwo
devotio ślubowanie
dex, dx prawo, prawy (strona, kierunek), jak należy (potwierdzenie)
dica skarga, proces
dicationis prawo obywatelstwa
dico bóstwu poświęcić
dictio mowa
dictarius judicialis pisarz sądowy
dictum wyraz, rzecz powiedziana
dies, dies vitae dzień, wiek zmarłego (dni życia)
difficultas trudność
diffiteor zaprzeczać
diffugium ucieczka
dignatio godność, dostojeństwo
digressio odejście, ustąpienie
dilatio opóźnienie
diligens staranny
diludium zwłoka, przerwa
dimensor szynkarz
dimidium połowa
diremptus rozłączony
diritas okropność, niegodziwość
dirus straszny, okropny
disceptatio wyjaśnienie
disceptator sędzia
discidium rozejście się, rozwód
discipulus uczeń, student
discordia niezgoda
disertus zrozumiały
disimilis niepodobny, różny
dispensator rządca, szafarz
dispero ginąć, niszczeć
dispicio dostrzec
disputo sprawdzić, badać
disquiro poszukiwać
disquisitio poszukiwanie
diutinus dłgotrwały
divinitas boskość
diviso podział, rozdział
divortium rozwód
doceo, doctum nauczyć, uczyć
doctrina nauczanie, wiedza
dogma zdanie, twierdzenie
doliarius, doleator bednarz
dolor smutek, zmartwienie
dolosus podstępny
D.O.M. Deo Optimo Maximo Bogu Najlepszemu Największemu
domesticus domowy, rodzinny
domina gospodyni domowa
dominator władca
dominus pan (zwrot grzecznościowy), władca, gospodarz
domus dom, domu
donum podarek, ofiara
dos, dosotis posag, dar
dotatus bogaty, obfity
dubitatio wątpliwość
dubito wątpić
ducatus księstwo
dudum długo, od dawna
dulciarius cukiernik
dum taxat ściśle biorąc
Słownik łaciński, litera E
eadem tam, tamże, w tymże
ebrietas pijaństwo
eccere zaiste, zaprawdę
economus rządca
edentarius dentysta
edictum ogłoszenie, zarządzenie
editio podanie, wniosek
effector twórca, sprawca
effetus wyczerpany, osłabiony
effigies obraz, wizerunek
efflagitatio usilna prośba
effligo zabić
effugio uciec, ujść
egressus wyjście
eiecto wypędzenie, wyrzucenie
eiulo płacz, lament
elamentabilis żałosny
elinguis niemowa
eleemosynarius człowiek żyjący z jałmużny, żebrak
eluego zrzucić żałobę
emancipio usamodzielnić, upełnoletnić
emendatio poprawa, udoskonalenie
ementior kłamać
emercor okupić
emigro wywędrować
eminus daleki
emitto wysyłać
emorior zaginąć, umrzeć
emporium zakup
emptito kupić, kupować
enervis bezsilny, słaby
ensifex płatnerz
enubo wyjść za mąż za kogoś z innego miasta
enuptio wyjście za mąż
enuptum wyjść za mąż za kogoś z innego miasta
enutrio wychować
ephebus młodzieniec
ephipparius siodlarz
epiclerus dziedziczka
epigonus pogrobowiec
epiphora katar
episcopus biskup
eques rycerz
equicius handlarz koni
erectus prosty, wyniosły
eremita pustelnik
ergastularius strażnik więzienny
erraticus błędny, tułacz
erro błądzić, tułać się
erronis włóczęga
eructo zwymiotować
erus pan domu, właściciel
esca jadło, pokarm
et i, oraz
etiam jeszcze, zawsze
euxinus gościnny
eventum wyjście, rezultat
evidens oczywisty, wpadający w oczy
evito odebrać życie
evulsio wyrwanie
exactor poborca podatkowy
exaequo zrównać
exaudio usłyszeć
excarnifico zamęczyć na śmierć, zakatować
excoriator hycel, oprawca
excors głupi, bezrozumny
exemplaris odpis
exheres wydziedziczony
exinde potem, następnie
exlegis bezprawny
expletio uzupełnienie
expugnax skuteczny
exspiro zginąć, umrzeć
extoris wygnaniec
Słownik łaciński, litera F
faber kowal, rzemieślnik
faber lignarius cieśla
faber murarius murarz
falcarius kowal kos
falconarius sokolnik
falsus fałszywy
famella służąca
familia defuncta wygasły ród
famatus sławetny
famosus sławetny
famulatus służba, niewola
famulus pomocnik, parobek
famulus aulicius służący dworski
feber ferri kowal
femina kobieta
feminina kobieta (płeć)
feniscea kosiarz, żniwiarz
ferri faber kowal
fetus rodzenie, płód
fibulator guzikarz, wytwórca okuć
figulus garncarz
filia córka
filiaster bratanek
filicarius brukarz, kamieniarz
filius syn
filius naturalis syn nieślubny
fistulator flecista
flaminium urząd kapłański
flator hutnik
flaviarius safiannik
flebotomarius felczer
fleo płakać
fodi zakopać, pochować
forestarius leśniczy
formositas piękność
fornacarius, furnarius zdun
fossarius, fossor górnik, kopacz, grabarz
fossor kopacz, rolnik, górnik, grabarz
fragulator, frenifex kaletnik
frater brat
fratria bratowa
frenarius rymarz
frumentarius kupiec zbożowy
frumitor garbarz
funarius, funista, funifex powroźnik
funicularius wytwórca sznurowadeł, pasków, klamer
furunculus złodziejaszek
fusor odlewnik
Słownik łaciński, litera G
gangaba tragarz
garcifer kucharz
gemellus bliźniak
gemellae bliźniaczki
gemini, geminus bliźnięta
gemmagenum kaflarz
gemmarius jubiler
gener zięć
generosus urodzony (szlachcic)
genetrix matka
genitor ojciec
gens ród
germanitas braterstwo
germanus rodzony brat
gerulus tragarz
gestator tragarz
girator włóczęga
glebator studniarz
glos bratowa, szwagierka
glutinator introligator
GMD, Generosus ac Magnificus Dominus Urodzenie Wielmożny Pan
gnarus znany,znajomy
gradus stopień, pokrewieństwo
grammaticus nauczyciel
grandaevus sędziwy
gratis bezpłatnie, darmo; bezpodstawnie, bezzasadnie
guardianus strażnik
Słownik łaciński, litera H
habitaus – mieszkaniec, mieszkający w
haeres dziedzic
harpator harfiarz
herbarius zielarz
herctum spadek
heres dziedzic
hiems zima, niepogoda
hieraticus święty
histrio aktor
homicidium mord, zabójstwo
honesta, honestus uczciwy (człowiek wolny, nie-szlachcic)
honoratus zacny
horolgifex zegarmistrz
horologifex, horologius zegarmistrz
hortulanus ogrodnik
hospes publicus karczmarz
humanus ludzki
humatio pogrzeb
huragius magik, kuglarz
hydrops wodna puchlina
Słownik łaciński, litera I
iaculator, ioculator błazen, kuglarz
igniculus iskierka, żar
ignominiosus haniebny
illata posag
illegitimi thori z nieprawego łoża
illegitimus nieślubny
inhabitator pomieszkujący, czasowy mieszkaniec bez praw obywatelskich np. głosowania
illustrissimus ac magnificus jaśnie wielmożny
imbecillus słaby, bezsilny
IMD, Illustrissimus ac Magnificus Dominus Jaśnie Wielmożny Pan, Najjaśniejszy Pan
immerens niewinny
impermissus niedozwolony
impius bezbożny
impressor, imprimatorus drukarz
impuditia nierząd
incelebratus nie wspominany
incensio podpalenie, pożar
incesto zhańbić
incestus kazirodztwo
incisor krawiec
incognitus nieznany
incola mieszkaniec bez praw obywatelskich np. głosowania
incommendatus opuszczony, pozostawiony
inconcessus zakazany
inconsolabilis niepocieszony
incredulus niewierzący
incrementum potomek
incunabula miejsce urodzenia, dzieciństwo
indagatio badanie
indubius niewątpliwy
indusiarius krawiec koszul
inedia post, głód
inenodabilis nierozwikłany
infamis zniesławiony, hańba
infans dziecko
infector farbiarz
infelix niepłodny
infidelis niewierny, wiarołomny
infirmatio osłabienie, choroba
inflatio wzdęcie
inhumatus nie pogrzebany
innuptus nieżonaty
inominatus wyklęty
inopia bieda
inquilinus mieszkaniec, lokatot
insanabilis nieuleczalny
insanitas choroba
insanus wariat, szalony
insepultus nie pogrzebany
insolabilis niepocieszony
insperatus niespodziewany
institor kramarz
instructor nauczyciel
interfectio zabójstwo
interitio zagłada
intestatus zmarły bez testamentu
intumulatus nie pogrzebany
inventus znajda, podrzutek
invisus nie widziany
inquilinus komornik
irrepertus nie znaleziony
irritus nieważny
iudex sędzia
iustitia sprawiedliwość
iuvenis, juvenis młodzieniec, kawaler
Słownik łaciński, litera L
laborator pracownik
laboriosus pracowity
lacrimabilis opłakany
lacticinator mleczarz
laetatio radość
laganator wytwórca butelek
lamentor żalić się
lamficus sartor zamszownik
laminarius, laminifex blacharz
lancinarius płatnerz
lanifex, lanotextor sukiennik
lanio rzeźnik
lanius rzeźnik
lapicida kamieniarz
lapidarius kamieniarz
lapsator szlifierz
latrunculus bandyta
lavandarius pracz
lc, l.c. (legitimorum conjugum) prawni małżonkowie
leg, legitimatio prawny, prawowity (np. małżonek)
lena stręczycielka
levir brat męża, szwagier
liber stanu wolnego
liberi dzieci
librarius księgarz
lictor woźny, sługa miejski
ligator bednarz
lignarius faber cieśla
lignator, lignarius, lignifaber cieśla, stolarz, kołodziej
ligularius wytwórca sznurków
linarius, lintearius handlarz pakuł i konopi
linifex płóciennik
lithostrator brukarz
locrum zysk, korzyść
lodex sukiennik, krawiec płaszczy
loquela mowa
lorarius, loricarius rymarz
lorifex płatnerz
lum – abrewiatura: l[egitimor]um
lutifigulus garncarz
lutorissa praczka
lychnopoeus świecarz
Słownik łaciński, litera M
macellarius, mactator rzeźnik, handlarz mięsa
mactator rzeźnik
magister civium burmistrz
magister scholae nauczyciel
magnificus wielmożny (szlachcic majętnej, wysoko sytuowanej szlachty)
maior sołtys
majores przodkowie
malitiosus złośliwy, podstępny
malleator kowal podkuwacz
mandrita pasterz, mnich
manicarius rękawicznik
mansuarius chłop, zagrodnik
manu propria ręką trzymaną (podpis)
marinarius marynarz
maris mężczyzna, samiec
marita żona
maritus mąż
marsuparius kuśnierz, miechownik
marsupiator rękawicznik
massarius zarządca
masculinus mężczyzna (płeć)
mater matka
mater antiqua babka
materialista handlarz
materna matka chrzestna
matertera ciotka, siostra matki
matertera magna siostra babki
matiarius wędliniarz
matricida matkobójca
matrimonialis małżeński
matrimonium małżeństwo
matrimonium clandestinum ślub potajemny
matrimonium claudicans małżeństwo nieskonsumowane
matrimonium conscientiae ślub potajemny
matrimonium putativum małżeństwo unieważnione
matrina matka chrzestna
matruelis kuzyn, syn siostry matki
mellicida bartnik, pszczelarz
membranarius wytwórca pergaminu
mendicant, mendicus żebrak
mensarius bankier
mensator stolarz, wytwórca stołów
mensis miesiąc
mercator kupiec
meretrix nierządnica, prostytutka
messor żniwiarz
miles, militus żołnierz
mimula tancerka
ministeria lis woźny sądowy, ogólnie: urzędnik
minutor felczer
moecha cudzołożnica
molitor, molendarius młynarz
montanista górnik solny
mortis śmierci
mortus, mortui, mortuus zmarły, zmarłego
mulier kobieta
muliercula nierządnica
multatio ukaranie
murarius, murator murarz
musicus muzyk
mutarius celnik
Słownik łaciński, litera N
nata urodzona córka, pochodząca z
nativus urodzony
natus urodzony syn, pochodzący z
nauta żeglarz
navector przewoźnik
necis morderstwo
nepos wnuk, bratanek
neptis wnuczka, bratanica
netor krawiec
netrix szwaczka
nobilis szlachetny (szlachcic z drobnej szlachty)
nodator guzikarz
nomen, nominis imię
noscomium civilis miejski szpital dla ubogich
notabilis godny uwagi
notarius pisarz, notariusz
nothus dziecko nieślubne
notificavit powiadomiony
noverca macocha
novercus ojczym
noxia przestępstwo
nrus (skrót) = numerus
nubilis zdatny do małżeństwa
numerus numer pozycji
nuntius posłaniec, listonosz, również woźny sądowy
nuptarum wesele, małżeństwo
nurus synowa
nutricula mamka
nutrix mamka
Słownik łaciński, litera O
obsequa służąca
obsterix, obst. położna, odbierająca dziecko
oenopola sprzedawca win
officialis urzędnik, również woźny sądowy, w liczbie mnogiej: ludność służebna
olearius olejarz
olim niegdyś żyjący
operarius, operator wyrobnik, pracownik najemny
opifex rzemieślnik
opilio owczarz
opilionis pasterz owiec
opiparus wspaniały, okazały
oppidanus mieszczanin, obywatel
orbator ten który osieroca
organarius organista
orphanus sierota (bez ojca)
osculum pocałunek
ostiarius strażnik przy bramie, klucznik
ovilator owczarz, pasterz owiec
Słownik łaciński, litera P
paelex nierządnica
paelicatus konkubinat
palatinatus województwo
panifex piekarz
pannarius sukiennik
pannicida krawiec sukienny
pannisor postrzygacz sukna
pantopola kupiec
papyrifex papiernik
parchanista barchannik
parens rodzice, przodkowie
parentes rodzice
parochus proboszcz
partus rodzenie, płód
pastellator wytwórca patelni
pastor pasterz, proboszcz
pater ojciec
pater adoptivus teść
pater antiquus dziadek
patricida ojcobójca
patrini rodzice chrzestni
patruelis stryjeczny
patruelis frater brat stryjeczny
patruelis soror siostra stryjeczna
patruus stryj
pauper biedak
p.d., post defectam po zmarłym, po zmarłej
pectinator gręplarz
pedagogus nauczyciel
pellex konkubina
pellio, pellifex, pellifactor kuśnierz
pelviarius, pelvifex miednicznik , kotlarz
penesticus handlarz starzyzną
perator kuśnierz, miechownik
pergamenarius wytwórca pergaminu
perifex snycerz
periurium krzywoprzysięstwo
pestis zaraza
pharetrator wytwórca kołczanów
pharmacolopa aptekarz
pictaciarius łatacz
pictor malarz
pilarius kuglarz
pilearius, pileo, pileator kapelusznik
pinsor śrutownik
pirarius kaletnik
piscator rybak
pistor piekarz
pistrinus piekarz
pituita katar
planus włóczęga
plastes rzeźbiarz, snycerz
plaustrarius kołodziej, stelmach
plebanus pleban
politor szlifierz
pollinctor właściciel zakładu pogrzebowego
pomarius handlarz owoców
pontifex biskup
popinarius, popinator kucharz
porocreator rodzic
posteri potomkowie
post defectam po zmarłym, po zmarłej
posthumus pogrobowiec
praeceptor kierownik szkoły, nauczyciel
praedatio rabunek
praefectus zarządca
praestantia znakomitość
praxator piwowar
preces modlitwa, klątwa
preach woźny sądowy (używane rzadko na Mazowszu)
primaevus młodociany
principatus panowanie, hegemonia
prista drwal
privigna pasierbica
privignus pasierb
proabilitas prawdopodobieństwo
proamita siostra pradziadka
proavia prababka
proavitus odziedziczony po przodkach
proavus pradziad , przodek
procarius świniopas
procurator zastępca
procus zalotnik
proditio zdrada
professor nauczyciel
profugus uciekający , wygnany
progener mąż wnuczki
progenetrix matka rodu
progenies pochodzenie , ród
progenitor ojciec rodu
prognatus urodzony
proles potomstwo, dzieci
promocondus piwniczy, szafarz
promus kuchmistrz
pronepos prawnuk
proneptis prawnuczka
pronuba druchna, drużka
pronurus żona wnuka
propago potomek, dziecko
propinguus krewny
propola handlarz
propugnator obrońca, opiekun
proreta dowódca statku
prosapia pokrewieństwo, krewni
prosocer dziadek męża lub żony
prosocrus babka męża lub żony
providus opatrzny
provisor puerorum opiekun dzieci
provisus zmarły opatrzony sakramentami
proxator piwowar
proxeneta pośrednik handlowy
proximitas pobliże, sąsiedztwo
psecas fryzjerka
pubes dojrzały, dorosły
puella dziewczyna, kochanka
puer exercitus ciura, luzak
pueri dzieci
pupilla sierota (dziewczyna, bez matki)
pupillus sierota (chłopak, bez matki)
pusio chłopczyk
pyrarius prochownik
Słownik łaciński, litera Q
quondam zmarły niegdyś
Słownik łaciński, litera R
radix pochodzenie, ród
ratiocenatis rachmistrz
readarius woźnica
reddituarius dzierżawca
redemptor handlarz
reflektor druciarz
regina ex z domu
relicta wdowa
relictus wdowiec
religio wyznanie
remex wioślarz, marynarz
renatus ochrzczony
repertor wynalazca, sprawca
repudium rozwiązanie małżeństwa
repugnantia sprzeczność, konflikt
requiscat in pace (R.I.P.) niech spoczywa w spokoju
restiarius, restio powroźnik
restitutio naturalium uznanie nieślubnego dziecka
retractus ukryty
revenditor librorum księgarz
revocatio odwołanie
rhedarius kołodziej, stelmach
ribaklus włóczęga, organista, bakałarz
rogatus prośba
rotifex kołodziej, stelmach
rubricerdo czerwonoskórnik
ruffifusor ludwisarz
rurensis rolnik
rurigena wieśniak
rusticus rolnik
Słownik łaciński, litera S
saccarius kuśnierz, miechownik
sacellanus, sacerdos ksiądz, kapłan
safiaticus safiannik
saga czarownica
sagittarius łucznik, wytwórca strzał
salarius warzelnik soli
salicida prasol, solarz
salifex, salinator handlarz soli
salpista trębacz
salsamentarius śledziarz, solarz
samiator szlifierz
sartor krawiec
sator siewca
scabinus ławnik
scilicet a mianowicie, to jest
sclopetarius strzelec
scoparius zamiatacz ulic
scortatio cudzołóstwo
scriba pisarz
scriniarius boazernik, stolarz, archiwista
scrutarius handlarz starzyzną
sculptor snycer
scultetus sołtys, wójt
sector górnik solny
secundo voto po raz drugi
sellarius, sellator siodlarz
semenis potomek
senectus starość, podeszły wiek
senex starzec
sepulcrum grób
sepulivit pochowany
sepultura pogrzeb
sepultus pogrzebany, pochowany
sericarius, serifex wytwórca jedwabiu
serifaber, serifabri, serator ślusarz
serrator, serrarius tracz
servus sługa
sexus płeć
sicae skrytobójstwo
silicarius brukarz
silvanus leśniczy
similarius piekarz białego chleba
simulator fałszerz, kopista, partacz
skandularius gonciarz
sobrinus cioteczny, stryjeczny
socer teść
socius wspólny, złączony
socrus teściowa
soror siostra
sororarius mąż siostry
sororicida siostrobójca
sororinus siostrzeniec
speciarus kramarz korzenny
spectabilis godny
speculator stróż, wartownik
sponsa narzeczona
sponsalia zaręczyny
sponsor fidei ojciec chrzestny
sponsus narzeczony
sportularius koszykarz
spurius z nieznanego ojca, bękart
squlatoris żałoba
stametor kamieniarz
stannarius kotlarz
staterarius karetnik, powoźnik
stationarius kramarz
statuarius rzeźbiarz
status animarus spis familijny, spis rodzin
stemma rodowód, drzewo genealogiczne
stipus żebrak
stratarius siodlarz
structor murarz
stupro zhańbić
stuprum violentium gwałt
subditus poddany (dziedzica, plebana)
subdubito powątpiewać
subnuba nałożnica
suboles potomstwo, latorośl
subscriptio podpis
subulcus świniopas
suburbium przedmieście
sufferator kowal podkuwacz
supplicant biedak
surditas głuchota
susceptor ojciec chrzestny
susceptrix matka chrzestna
suspendium powieszenie się
suspicio podejrzenie
sutor szewc
syngraphus dokument
Słownik łaciński, litera T
tabellarius tabelio posłaniec listonosz
tabelnarius karczmarz
tabernalis arrendator arendarz karczmy
tabularium archiwum
talemetarius piekarz
tector dekarz, tynkarz
tectum pogrzebać
tegularius dachówkarz ceglarz
testacus poświadczony
testis, testes świadek, świadkowie
textor tkacz, sukiennik
tibialus pończosznik
tinctor farbiarz
tomeator tomio tokarz
tonsor fryzjer, golibroda
toreutes grawer
torifex płatnerz
tormentarius ludwisarz
tornator tokarz
tortor kat
transfuga zbieg
trigemini trojaczki
tritor młocarz
trucidatio zabijanie, mordowanie
tumulatus pogrzebany
tumulo pochować, pogrzebać
tumulus grób
tunarius bednarz
tussis kaszel
tutor opiekun
tyropola handlarz sera
Słownik łaciński, litera U
ulcerosus owrzodzony
ultimus familiae ostatni z rodu
ultionis zemsta, kara
unguentarius perfumiarz, wytwórca maści
urinator nurek
usurarius lichwiarz
uterinus przyrodni, z innego ojca
utero macica
uxor żona
uxor gratuita konkubina
uxoratus żonaty
Słownik łaciński, litera V
vadis poręczyciel
vadius poręczyciel
valvarius klucznik, szafarz
vector woźnica
vector mercurii woźnica kupiecki
venator myśliwy
venditor kupiec
veni przyjść, zejść się
verisimilis prawdopodobny
vespillo grabarz
vestiarius krawiec
vestiplica praczka
veterinarius weterynarz
vetustas starość
viator podróżny
vicanus wieśniak
vicepreco zastępca woźnego sądowego (używane na Mazowszu)
vicinalis sąsiedni
vicini sąsiedzi
viculus wioska
vidua wdowa
viduus wdowiec, owdowiały
vietor, viego bednarz
villa wioska, wieś
villa maior sołtys wsi
villani złoczyńcy
vigilarius strażnik stróż
villula dworek wiejski
vinctor bednarz
vinitor uprawiający winnicę
vinopola winiarz
violationis zgwałcenie
virginalis dziewiczy, panieński
virgo dziewica, panna
virgulator miotlarz, szczotkarz
viri małżonek, mąż
virilis męski
vitriarius, vitreator szklarz , hutnik szkła
vitricus ojczym
vivitor winogrodnik
vulgo quaesitus nieślubne dziecko
Słownik łaciński, litera X
xylocopus cieśla
Słownik łaciński, litera Z
zonarius paśnik
zytopoeus, zythopepta piwowar
Słownik Google
Możesz spróbować tłumaczenia on-line na stronie www – słownik łaciński online: Tłumacz Google.
Ściągawka metrykalna
Liber Natorum Księga Urodzonych
Liber Baptisatorum Księga Ochrzczonych
Numerus serialis numer pozycji w księdze
Dies et mensis natus/baptisatus dzień i miesiąc urodzenia/chrztu
Numerus domus numer domu
Nomen baptisati imię ochrzczonego
Religio catholica/accatholica/aut alia religia katolik/inna
Sexus puer/puella płeć chłopiec/dziewczyna
Thori legitimi/illegitimi łoże prawe/nieprawe
Parentes rodzice
Patris ac parentum nomen, cognomen et conditio ejus ojciec, imię, nazwisko, zawód lub status społeczny
Matris ac parentum nomen, cognomen et conditio matka, imię, nazwisko, jej rodzice, status społeczny
Patrini/nomen et cognomen/conditio rodzice chrzestni/imię i nazwisko/zawód lub status społeczny
Obstetrix akuszerka
Baptizatio chrzest
Baptizatus ochrzczony
Baptizavit ochrzcił
Binomini dwóch imion
Conjugalis małżeński
Conjugatis żonaty, zamężna
Conjuges małżonkowie
Filia córka
Filius syn
Filius naturalis syn nieślubny
Gemellus, Geminus bliźniak
Illegitimus nieślubny
Impuditia nierząd
Incestus kazirodztwo
Infans dziecko
Inventus znajda, porzucone dziecko
Legitimus – legalny, ślubny
Liberi dzieci
Mater matka
Materna matka chrzestna
Matrimonialis małżeński
Matrina matka chrzestna
Natus urodzony
Nothus dziecko nieślubne
Nutrix mamka
Orphanus sierota bez ojca
Parentes rodzice
Pater ojciec
Patrini rodzice chrzestni
Per matrimonium subsequens legitimatus uznany za prawe dziecko przez późniejsze małżeństwo rodziców
Posthumus pogrobowiec (dziecko urodzone po śmierci ojca)
Progenitus dziecko pierworodne
Proles potomstwo, dzieci
Provisor puerorum opiekun dzieci
Pueri dzieci
Renatus ochrzczony
Restitutio naturalium uznanie nieślubnego dziecka
Scortatio cudzołóstwo
Sponsor fidei ojciec chrzestny
Spurius z nieznanego ojca
Stuprum violentium gwałt
Susceptor ojciec chrzestny
Testimonium świadectwo
Testimonium ortis et baptismi świadectwo urodzenia i chrztu (metryka)
Trigemini trojaczki
Vulgo quaesitus nieślubne dziecko
Dodaj nowe hasła
Pomóż ulepszać słownik łacińsko-polski. Prześlij lub napisz w komentarzach nowe znaczenia słów i skrótów łacińskich, dodamy je do słownika, dzięki temu ten słownik będzie lepiej pomagać w odczytywaniu genealogicznych tekstów.
Zobacz również:
Słownik łacińsko-polski imion
Słownik łacińsko-polski medycyna
Słownik kościelny łacińsko-polski
