Poszukiwania płatne – poradnik genealoga

Poszukiwania płatne czasem wydają się jedynym wyjściem gdy sami czujemy się bezsilni w swoich poszukiwaniach. Z reguły taki stan osiągamy gdy działamy sami, bez wsparcia i pomocy innych poszukiwaczy. Zanim zdecydujesz się na zlecenie sprawdź czy przypadkiem czegoś nie pominąłeś w swoich poszukiwaniach.

Po pierwsze zrób sam to co możesz zrobić sam!

Uwaga. Portal Ornatowski.com nie oferuje żadnych produktów/poszukiwań ani nie pośredniczy w ich zbyciu/nabywaniu oraz nie ponosi odpowiedzialności za efekty pracy innych podmiotów.

Jeżeli zastanawiasz się czy zlecić poszukiwania płatne, przed nawiązaniem kontaktu z poszukiwaczami zapoznaj się koniecznie z poradnikiem Jak szukać przodków oraz opisem Archiwa a zwłaszcza opisem archiwaliów kościelnych Archiwa kościelne. Zamieść ogłoszenie na Tablicy ogłoszeń. Skontaktuj się z innymi, obcymi osobami noszącymi Twoje nazwisko, zapytaj ich o przodków, może ktoś już zrobił drzewo genealogiczne?

Poszukiwania płatne

Profesjonalne poszukiwania genealogiczne to działalność naukowa. Pewnych kroków nie można przeskoczyć ani przyspieszyć.

Mocne strony

Mocną stroną zlecenia poszukiwań płatnych, profesjonalnych jest doświadczenie poszukiwaczy, którzy nie tylko że dysponują bardzo bogatą literaturą ale przede wszystkim są doskonale zorientowani w zasobach poszczególnych archiwów oraz, czasami, mogą uzyskać dostęp do danych niedostępnych dla „zwykłych” poszukiwaczy np. z tego względu, że są historykami i poszukiwania dla Ciebie mogą przedstawić jako swoją pracę naukową.

Terminy

Musisz uzbroić się w cierpliwość – takie poszukiwania płatne trwają od kilku miesięcy do kilku lat. Korzystanie z płatnych poszukiwań jest znacznie efektywniejsze, gdy są poprzedzone własnymi poszukiwaniami pozwalającymi dobrze określić właściwą gałąź danego nazwiska. Wstępne, samodzielne przygotowanie informacji o poszukiwanych nazwiskach wpływa też znacząco na cenę i przyspiesza badania. O terminach decyduje głównie dostępność źródeł i ich rozproszenie na terenie zarówno Polski a często również poza jej granicami. Dane dostępne są zarówno w Archiwach Państwowych w wielu miejscowościach, podobnie w wielu Archiwach Diecezjalnych i Archidiecezjalnych jak również w poszczególnych parafiach. Dotarcie do danych wymaga czasu na przejazdy, zakwaterowanie, przeglądanie zbiorów, tłumaczenia, opracowanie. W niektórych Archiwach Państwowych obowiązują ograniczenia ilości udostępnianych ksiąg, np. tylko 5 dziennie. To oznacza, że przy niedokładnie określonych datach poszukiwanie w jednym tylko archiwum może trwać tygodniami – co jest i czasochłonne jak i ekstremalnie kosztowne. Dlatego właśnie dobre samodzielne przygotowanie danych z podaniem miejscowości i dat może w istotny sposób skrócić czas poszukiwań.

Koszty

Korzystanie z  poszukiwań płatnych jest znacznie efektywniejsze, gdy są poprzedzone własnymi poszukiwaniami pozwalającymi dobrze określić właściwą gałąź danego nazwiska. Wstępne, samodzielne przygotowanie informacji o poszukiwanych nazwiskach wpływa też znacząco na cenę i przyspiesza badania. Ceny zależą od danego archiwum, oto przykładowe koszty:

Kwerendy genealogiczne i własnościowe w Archiwach Państwowych (opłaty pobiera Archiwum):
opłata wstępna za podjęcie poszukiwań – 70zł
opłata za 1 godz. wyszukiwań – 55zł
opłata za wykonanie 1 strony kserokopii formatu A4 – 14zł
opłata za wykonanie 1 strony kserokopii formatu A3 – 16zł
koszty przejazdów, wyżywienia i zakwaterowań przy kwerendach wyjazdowych
koszty tłumaczenia archiwaliów z łaciny, niemieckiego lub rosyjskiego
koszty nabycia książek, herbarzy – niektóre występują w 15-17 tomach!
koszty dostępu do internetu, koszty połączeń telefonicznych aby sprawdzić dostępność poszczególnych źródeł i umówić się na wizyty
przepisanie informacji i wydruk
setki godzin na rozpoznanie tekstów, dopasowywanie osób, weryfikację danych, uwzględnianie zmian pisowni na przestrzeni wieków itd.

Obejrzyj przykład zapisu ksiąg metrykalnych – indeks urodzeń zobacz…(92kB). Przekonaj się ile czasu należy poświęcić na odczytanie takiej kserokopii… Obejrzyj również fragment aktu ślubu aby przekonać się że do trudności z odczytaniem dochodzi konieczność tłumaczenia z łacinyzobacz…(242kB). Profesjonalny genealog prowadzi jednocześnie wiele badań, dlatego właśnie wiele kosztów rozdziela się na wielu klientów. W mojej opinii prowadząc badania samodzielnie aby uzyskać ten sam efekt będziesz musiał wydać dwukrotnie więcej, a i to pod warunkiem, że mieszkasz w mieście uniwersyteckim z doskonale wyposażonymi czytelniami. W innym przypadku po prostu nie wydasz kilku tysięcy złotych na zakup literatury tylko po to, aby sprawdzić co w niej jest. W konsekwencji nigdy nie dotrzesz do szeregu dokumentów i nie uzyskasz żadnego efektu…

Przygotuj się na początkowe wydatki na poziomie minimum 300 zł na badania wyłącznie biblioteczne prowadzone w danym biurze. Poszukiwania wraz z badaniami archiwaliów w parafiach lub Archiwach Państwowych to koszty od 500 zł (od 300 zł za wyjazd do parafii/archiwum).

Zagrożenia

Niektórzy płatni poszukiwacze przedkładają formę ponad treść: zebrane materiały wątpliwej jakości przedstawiają w bogato ilustrowanej, ekskluzywnej, drukowanej formie. Są i tacy płatni poszukiwacze, którzy gotowi są do wystawiania świadectw pochodzenia szlacheckiego, choć nie posiadają uprawnień – przed wojną od 1782 roku w miejsce Komisji Magnatów uprawnienia te posiadły Sądy Grodzkie i Ziemskie. Niestety, dzisiaj można spotkać się ze złym podejściem płatnych poszukiwaczy, którzy pisemnie stwierdzają, że dane nazwisko jest „herbowe” wcale nie wywodząc obecnych osób noszących dane nazwisko z linii mającej prawo do posługiwania się herbem. Są to ewidentne nadużycia poszukiwaczy żerujących na próżności zleceniodawców. Dlatego też chociaż zlecenie poszukiwań płatnym poszukiwaczom należy do rozwiązań najefektywniejszych, należy zachować zdrowy rozsądek i ostrożność. Uwaga – wielu poszukiwaczy jest praktykami bez przygotowania zawodowego.

Czy korzystać?

Jeżeli tylko dysponujesz odpowiednimi funduszami i jesteś cierpliwy (gotowy czekać np. dwa lata na zakończenie badań) – skorzystaj. Skontaktuj się z osobami zajmującymi się płatnymi poszukiwaniami. Rozległa wiedza o zasobach archiwów, doskonała znajomość literatury, wieloletnie doświadczenie oraz rozległe kontakty pozwalają uzyskać znacznie więcej niż podczas samodzielnych poszukiwań. Mamy do wyboru: albo satysfakcję z samodzielnego poszukiwania albo konkretne efekty.

Do kogo zwrócić się?

Oprócz firm genealogicznych aktywną działalność genealogiczną prowadzą również niezależni genealogowie. Realizując swoje zainteresowania chętnie pomagają poszukiwaczom-amatorom w zamian za zwrot kosztów. Oferują oni zróżnicowany zakres usług – od poradnictwa do pełnego: badania w terenie, badania oparte na księgach parafialnych w miejscu pochodzenia oraz na materiałach archiwów państwowych i archidiecezjalnych. Ważną sprawą jest ustalenie czy dana osoba czy dany podmiot prowadzą zarejestrowaną działalność i czy podpiszą umowę ze wskazaniem kwoty do zapłaty i wystawią rachunek lub fakturę. Wiedz, że często występują spory, często nic nie otrzymasz choć zapłaciłeś. Niestety, często zapłacisz za daną prace kilka razy – niektórzy nieuczciwi poszukiwacze choć znaleźli w danym miejscu wiele informacji będą je dawkować żądając za każdym razem zapłaty. Dlatego współpracuj z osobami działającymi legalnie na podstawie umowy z Tobą ze wskazanym sposobem określania wynagrodzenia (koniecznie!).  W innym wypadku nie podejmuj ryzyka, zwłaszcza nie bądź chytry i nie skuś się na wynagrodzenie „tańsze bo bez VAT”.

Zaniechana działalność

Należy unikać firm które rozwiązały się, zawiesiły lub ograniczyły działalność usługową. Kontakt z tymi podmiotami za pośrednictwem starych danych kontaktowych to ryzyko którego należy unikać. Wiedz, że większość „poszukiwaczy” po roku-dwóch kończy działalność, głównie z powodu licznych sporów z klientami.

Poszukiwania heraldyczne

Poszukiwania heraldyczne na ogół są bardzo proste i szybkie – oto co możesz zrobić sam:

1. Skorzystaj z wyszukiwarki portalu Ornatowski.com – sprawdź, czy poszukiwane nazwisko występuje w serwisie.
2. Przeglądnij nazwiska w indeksach nazwisk szlacheckich Wykaz nazwisk.
3. Sprawdź w dostępnych herbarzach czy występuje tam poszukiwane nazwisko. Wykaz herbarzy znajdziesz na stronie Literatura genealogiczna i heraldyczna. Nie zaczynaj od zakupu herbarzy – jest to duży wydatek, gdyż czasem są to pozycje kilkunastotomowe. Udaj się do dużej czytelni i tam przeglądnij herbarze. Sprawdź dostępność w bibliotekach cyfrowych.

Jeżeli znalazłeś poszukiwane nazwisko w którymś z herbarzy, połowę sukcesu masz za sobą, a zwłaszcza uzyskałeś dużą motywację do dalszych poszukiwań. A następny krok to poszukiwania genealogiczne w celu udokumentowania, że poszukiwane nazwisko i osoba wywodzi się z nazwiska herbowego. Jest to warunek konieczny uzyskania prawa posługiwania się tytułem szlacheckim. Więcej o wywodzeniu szlachectwa znajdziesz w dziale Heraldyka na stronie Wywodzenie szlachectwa. Dalsze kroki skieruj do działu Genealogia.

Jeżeli nie znalazłeś poszukiwanego nazwiska w żadnym herbarzu i nie znasz jego pochodzenia praktycznie zakończyłeś poszukiwania heraldyczne. Jako amator nie możesz zrobić nic więcej. Oczywiście, istnieje procentowe prawdopodobieństwo, że jeżeli szukasz starego nazwiska, może być ono szlacheckie choć nikt nie zadbał o wywiedzenie jego szlachectwa. Ale w takim przypadku nawet dla specjalistów historyków zadanie jest niezwykle trudne, a dla Ciebie – z powodu braku dostępu do danych źródłowych – jest to zadanie praktycznie niewykonalne.

Możesz też spróbować uzyskać wsparcie w poszukiwaniach heraldycznych w grupie Facebooka „Genealogia szlachecka” pod adresem: https://www.facebook.com/groups/szlachtapolska

Poszukiwania płatne heraldyczne

Prawdę mówiąc to poszukiwacze profesjonalni jako heraldycy nie mają dużo pracy, gdyż większość informacji jest gotowa i dostępna. Prawie wszyscy uprawnieni do tytułów szlacheckich swe prawa wywiedli, a prawa te zostały dość dobrze zebrane i opisane w licznych herbarzach. Podstawą jest pracownia wyposażona w odpowiednią ilość herbarzy i wykazów rodzin szlacheckich. Niestety, w wielu przypadkach wichry historii sprawiły, że osoby o pochodzeniu szlacheckim nie zdążyły bądź nie mogły wywieść swoich praw, np. z powodu przebywania na zesłaniu lub z powodu celowego działania zaborców (liczne ograniczenia). Tak więc zazwyczaj „poszukiwania” heraldyczne sprowadzają się do przewertowania kilkunastu herbarzy i znalezienia (lub nie) danego nazwiska. W przypadku znalezienia danego nazwiska rozpoczynają się mało związane z heraldyka poszukiwania genealogiczne mające na celu znalezienie powiązań z rodziną z herbarza, i to one przesądzają o czasie badań i o ich kosztach. Do prowadzenia profesjonalnych badań polecam rekomendowanych poszukiwaczy.

Przestrogi

Nigdy nie zlecaj dużego zakresu prac, zwłaszcza przy pierwszym kontakcie z daną osobą/firmą. Zacznij od pojedynczych zagadnień. Gdy będziesz zadowolony – zlecisz dalsze poszukiwania. Duże poszukiwania będą trwały wiele lat a z reguły poszukiwacz oddaje efekt całości prac a nie częściowe efekty – stracisz cierpliwość. Lepiej posuwać się mniejszymi krokami uzyskując namacalne efekty.

Nigdy nie przesyłaj unikatowych materiałów takich jak fotografie, dokumenty, odpisy czy nawet nobilitacje. Zawsze przesyłaj poszukiwaczowi wyłącznie kopie. Nawet jeżeli chciałbyś aby poszukiwacz zajął się ich obróbką cyfrową – znajdź zakład fotografii cyfrowej który przy Tobie zeskanuje dokument i nagra dane na płytę kompaktową CD-ROM. Ten niewielki koszt jest nieporównanie mniejszy od wartości dokumentu. Tylko dane na CD-ROM (lub pendrive) lub kserokopie (również kolorowe) możesz spokojnie przesłać. Bardzo często zdarza się że w przypadku konfliktu z poszukiwaczem (np. w przypadku nieuzasadnionego podniesienia kosztów) nieuczciwy poszukiwacz zatrzymuje sobie przesłane materiały. Nie odzyskasz ich nigdy.

Nie skuś się na obietnice znalezienia czegokolwiek w ciągu miesiąca. To jest niemożliwe! Najkrótszy termin w przypadku poszukiwań bibliotecznych (lub z mikrofilmów) to łącznie z przesyłaniem pieniędzy i wyników to minimum 3 miesiące. W przypadku zwykłych poszukiwań w archiwach czas poszukiwania to 2-3 lata. Ten długi czas jest wynikiem grupowania wielu zleceń i organizowania wyjazdów do archiwów dopiero gdy zbierze się kilka zleceń.

Bez żadnej żenady przed nawiązaniem współpracy zażądaj dokumentu potwierdzającego fakt zarejestrowania działalności firmy (z danymi adresowymi) lub zażądaj kopii dyplomu stwierdzającego posiadane przez poszukiwacza wykształcenie kierunkowe (zwykle historia). Pamiętaj, że metryki na podstawie których będzie budowane Twoje drzewo genealogiczne są spisane po polsku, niemiecku, rosyjsku i po łacinie. Co ważne – na tym samym terenie w różnych latach były spisywane w różnych językach. Dlatego poszukiwacz powinien mieć nie tylko przygotowanie zawodowe (historyk) ale powinien również znać języki w których występują dokumenty. Nie wystarczy podstawowa znajomość kilkunastu wyrażeń – to może wystarczyć do podstawowego odczytania metryk o ile są wyraźnie zapisane, ale w zupełności nie wystarczy do prowadzenia poszukiwań w źródłach pozametrykalnych jak przykładowo księgi grodzkie, gdzie jest wymagana doskonała znajomość łaciny. W niektórych regionach występuje dużo materiałów piśmienniczych w języku niemieckim.

Dla wielu osób kusząca wydaje się oferta prywatnych poszukiwań osób mieszkających na Ukrainie lub Białorusi. Kuszą dostępem do archiwów, ale nie daj się zwieść – archiwa są w różnych miastach a ci poszukiwacze często nie mieszkają w żadnym z miast w których są archiwa. Tym, co zwraca moją uwagę, jest powszechny wśród tych osób brak znajomości łaciny i – często – słaba znajomość języka polskiego. Takie zlecenia to wielkie ryzyko a działania ograniczone do samych metryk, bez poszukiwań w dokumentach pozametrykalnych. Występuję również problemy z płatnościami/przelewami, brak umów i liczne oszustwa.

Nie licz, że poszukiwacz ze Szczecina tanio i szybko odnajdzie przodków w archiwum w Lublinie. Nie oszukuj się. Albo poszukiwania będą trwały latami albo zapłacisz za to, że ów szczeciński genealog zleci Twoje poszukiwania innemu genealogowi z Lublina. Bardzo odległe terminy dowodzą że poszukiwania będą czekać aż zbierze się więcej zleceń, czyli płacisz za wyjazdy i noclegi, które ktoś inny już opłacił.

Nie licz, że płatny poszukiwacz łatwiej uzyska dostęp do ksiąg parafialnych znajdujących się w parafii. Proboszcz od razu zorientuje się, że ów poszukiwacz szuka dla kogoś, czyli zarabia na księgach parafialnych, bo szuka innych nazwisk. Ty sam, wykazując się swoją linią jesteś wiarygodny i proboszcz może znacznie łatwiej odszukać konkretną osobę w Twoim drzewie. Konkretną – bo nie zechce przeglądać wszystkich ksiąg. W wielu przypadkach sam uzyskasz więcej a płatny poszukiwacz może tylko zatrzasnąć Ci na przyszłość drzwi w parafii.

Zatem…

Wymagania wobec profesjonalnego genealoga

Wymagaj od profesjonalnego genealoga:

1. Prowadzenie zarejestrowanej działalności gospodarczej w zakresie poszukiwań genealogicznych.
2. Wykształcenia kierunkowego – historia, archiwistyka lub pokrewne.
3. Bardzo dobrej znajomości łaciny, dodatkowo dobrej znajomości języka rosyjskiego lub niemieckiego (w zależności od obszaru poszukiwań).
4. Pisemnej umowy na poszukiwania z określeniem terminów.

Pamiętaj – masz prawo a wręcz obowiązek dbania o swoje środki – powierzaj je dobrze przygotowanym do świadczenia usług.

Alternatywa dla biur genealogicznych

Masz alternatywę – są nią zlecenia płatnych kwerend w danych archiwach. Polecam gorąco usługi kwerend zlecanych w archiwach – tak państwowych jak i diecezjalnych. Polecam również zlecanie kwerend w archiwach zagranicznych.

Archiwiści mają szereg zalet:

1. Doskonałe rozeznanie w archiwach i archiwaliach.
2. Dostęp do materiałów oryginalnych, znacznie lepiej czytelnych niż skany.
3. Nie spieszą się i są dokładni a chodzi Ci o to, by znaleźć.
4. Działają szybko, gdyż nie muszą zamawiać archiwaliów z limitami na dany dzień – przeglądają zasoby metodycznie bez straty czasu.
5. Mogą podjąć od razu kwerendę (bo genealog przyjezdny oszczędza na noclegach i stara się za jednym podejściem zrealizować wiele zleceń dlatego planuje wizyty w odległych terminach).
6. Otrzymasz rachunek odpowiadający rzeczywistym kosztom.

Gdzie znaleźć oferty płatnych usług?

Dołącz do grupy Facebook „Genealodzy PL płatne usługi” pod adresem: https://www.facebook.com/groups/1260073614123133/ Znajdziesz tam wiele ofert płatnych usług wraz z komentarzami i opiniami na temat świadczonych usług. Nie zapomnij o wymaganiach wobec profesjonalnego poszukiwacza!

Jeżeli spotkasz się z nieuczciwością – napisz na tablicy ogłoszeń.